بازی شطرنج نابینایان

بازی شطرنج نابینایان در سطحی که بازیکنان بتوانند بخوبی آن را یاد بگیرند و توانایی پیروزمند شدن آن را داشته باشند. امکان دارد حرکات متفاوت در صفحه را در زمانی محدود تحقیق و پیش گویی بنمایند طرح و نقشه را طراحی کنند.

لازمه ی داشتن هوش خوب و داشتن توانایی تمرکز طولانی و در ضمن مطالعات جانبی یکی از راه های گوناگون بازی است. بازیکنانی که در رده بالای شطرنج قرار دارند این توانایی را دارند که  با چشمان بسته این بازی راحتی به طور مقارن در مقابل چندین نفر بازی کنند.

احسان قائم مقامی

نمونه بارز وطنی آن بازی چشم بسته احسان قائم مقامی استاد بزرگ شطرنج ایران در برابر ۱۰ نفر از بازیکنان خوب در دی ۱۳۸۴ است که نتیجه آن ۵/۹ بر ۵/۰ به نفع ایشان رقم خورد.

ولی قصدمان از این نوشته این است که نابینایان نیز قادراند این رشته را یاد بگیرند و در مسابقات جهانی حضور یابند. در زیر مجموعه فدراسیون شطرنج ایران شطرنج نابینایان نیز فعال است.

مسابقات رسمی در این زمینه برگزار می شود و نفرات برتر به مسابقات جهانی اعزام و راه پیدا می کنند. تمام فایده ای که در بازی شطرنج برای افراد بینا پنداشته می شود.

مثل: افزایش توان ذهن، تقویت تمرکز، قدرت تجزیه تحلیل ، طراحی و نقشه ریزی برای پیروزی و مهم تر از همه لذت بردن از یک بازی فکری و بسیاری فواید دیگر که ازویژگی های شطرنج است برای نابینایان نیز وجود دارد.

حتما چگونگی بازی چشم بسته با شطرنج نابینایان تفاوت دارد لذا نابینایان می توانند با استفاده از حس لامسه تفاوت دو رنگ و شکل و موقعیت مهره ها را در صفحه شطرنج تشخیص دهند.

در شطرنج چشم بسته شطرنج باز به هیچ وجه نمی تواند ازحس لامسه ی خود یاری گیرد و فقط باید از قدرت تجسم و نگهداری ذهنی استفاده کند.

شطرنج نابینایان خصوصیت های ویژه ای دارد مانند این که روی سر مهره های سیاه دگمه ای است که روی مهره های سفید نیست. یا در هر خانه سوراخی وجود دارد که مهره در آن محکم می شود تا با لمس از جایش خارج نشود.

بنابراین مقررات خاصی برای نابینایان وجود دارد که می توانید در سایت فدراسیون شطرنج نابینایان مشاهده کنید.

به تمام خانواده هایی که دارای افراد نابینا اند پیشنهاد می کنم که برای آموزش این بازی زیبا، مفرح و تقویت کننده فعالیت هوشیارانه ذهن مبادرت کنند و اثرات  مثبت آن را خودشان مشاهده کنند.

مقررات بازى شطرنج نابینایان و معلولان بینایى

مدیران مسابقات باید این قدرت اختیار را داشته باشند که مقررات زیر را با شرایط محل مطابقت دهند. در مسابقات شطرنج نابینایان و بین بازیکنان بینا هرکدام از طرفین مى توانند استفاده از دو صفحه را تقاضا کند، به این صورت که بازیکن بینا از صفحه متعارف و بازیکن معلول از صفحه مخصوص استفاده کند.

صفحه مخصوص شطرنج نابینایان باید شرایط زیر را داشته باشد:

الف . حداقل ۲۰×۲۰ سانتى متر

ب. خانه هاى سیاه اندکى برآمده

ج.یک سوراخ حایل در هر خانه

د. هر مهره داراى میخى در قسمت زیرین که در سوراخ حایل فرو مى رود

ه. مهره ها از نوع استنتن، و مهره هاى سیاه با علامت مخصوص

 قواعد زیر بر بازى شطرنج نابینایان حاکم است:

۱. حرکتها باید به طور واضح اعلام و توسط حریف تکرار و در صفحه او اجرا شوند. براى وضوح هر چه بیشتر در اعلام حرکت، استفاده از نام هاى زیر به جاى حروف متناظر آنها پیشنهاد مى شود که نمادگذارى جبرى آنها عبارت است از:

1. A-آنا
2. Bـ بلا
3. Cـ سزار
4. Dـ داوید
5. Eـ اوا
6. Fـ فلیکس
7. Gـ گوستا
8. Hـ هکتور

عرضها از طرف سفید به طرف سیاه با عددهاى آلمانى:

1.  آینس
2.  تسواى
3.  دراى
4.  فیر
5.  فونف
6. زکس
7. زیبن
8. آخت

قلعه رفتن با ( لانگه رودشاده )( لفظ آلمانى براى قلعه بزرگ ) و ( کورتسه رودشاده) ( لفظ آلمانى براى قلعه کوچک) اعلام مى شود.

نام مهره ها عبارت است از کونیگ (شاه )، دامه ( وزیر)، تورم (رخ )، لویفر(فیل)، اشپرینگر(اسب) ، باوئر(پیاده).

۲. در صفحه بازیکن معلول بینایى ، مهره هنگامى (لمس شده) تلقى مى شود که از سوراخ  بیرون آورده شده باشد.

۳. حرکت را هنگامى باید ( انجام شده) تلقى کرد که

الف- در صورت گرفتن ، مهره گرفته شده ، از صفحه بازیکنى که نوبت اوست برداشته شده باشد؛

ب- مهرهاى در یک سوراخ حایل دیگر قرار گرفته باشد؛

ج- حرکت اعلام شده باشد.

فقط در این زمان ساعت حریف را باید به کار بیندازند.

در بندهاى ۲و۳ ، در مورد بازیکن بینا مقررات متعارف اعتبار دارد .