ارتز یا بریس

ایجاد مشکل اساسی برای مفصل ها در هر سنی اتفاق می افتد و برای حل این مشکل بهترین راه استفاده از ارتز است.

برای تمام اعضای بدن ارتز های مختلفی ساخته شده است و قابل استفاده برای اندام های مختلف بدن می باشد. 

ارتز چیست؟

ارتز چیزی است که در اطراف جوارح گذاشته می شود تا حرکت اندام تحت کنترل شود.

اگاهی ساختن ارتز را اورتوتیکز Orthotics یا ارتوپدی فنی و کسی که آنها را می سازد را ارتوتیست Orthotist می نامند.

سازنده ی ارتز یا بریس باید از آناتومی، فیزیولوژی و بیومکانیک بدن مطلع کافی داشته و به علم مواد و مهندسی هم آگاهی داشته باشد.

مرکز ارتوپدی فنی که ارتز می سازند معمولا پروتز یا اندام های مصنوعی را هم ساخته و در اختیار افراد قرار می دهند. 

انواع ارتز :

۱. ارتز سخت یا(عملکردی):

از ترموپلاستیک یا فیبر درست می شود بهتر برای کفش پیاده رویری یا کفش های انگشتان بسته یاکفش پاهای کوتاه که برای کم ترشدن درد پا و ران و کمر درست شده است.

۲. ارتز نیمه سخت:

شدتش نه طوری است که حرکت کامل نداشته باشد و نه طوری است که اجازه ی حرکت آزادانه داشته باشد.

۳. ارتز نرم یا (سازگار):

بالش کوچکی را برای از بین بردن فشار از پینه های ناراحت کننده یا دردناک ناشی از بیماری های کف پا یا زخم های پای دیابتی فراهم می کنند.

به دلیل عمده بودن آنها ، ممکن است لازم باشد از ارتزهای نرم پا همراه با کفش های طبی استفاده کنید.

ارتزهای مناسب برای جمجمه

ارتز جمجمه دو نوع اند:

۱) بازسازی:

برای عوض کردن راه رشد جمجمه برای قرینه شدن در کودکان متمرکز است.

از سه ماهگی تا یک سالگی استخوان جمجمه می تواند تغییر شکل دهد و از یک سالگی به بعد ثابت می ماند.

۲) محافظ یا( کلاه ایمنی) :

از آسیب خوردن سر به زمین و رفتار خودزنی و ضربه بعد از جراحی تجویز می شود. 

ارتز گردن و چانه CO

برای کم کردن حرکت گردن و چانه و هم چنین برای حمایت از ستون فقرات ساخته شده است.

ارتز قفسه سینه و گردنی CTO 

وظیفه ی ارتز گردن این است که حرکت گردن را کنترل می کند.

ستون فقرات فوقانی محدوده ی حرکتی کمتری دارد.

ارتز های گردنی در شکستگی هایی با حداکثر ناپایداری مانند شکستگی مهره های اطلس و آکسیس استفاده می شوند.

همه این نوع ارتز ها کنترل حرکتی بیشتری نسبت به ارتز های گردنی، در نواحی گردنی و سینه ای ستون فقرات فراهم می کنند. 

ارتز مخصوص شانه

برای ثبات و پشتیبانی شانه و برای درست شدن و کاهش درد استفاده می شود. 

پس از جراحی های شانه. برای افزایش ثبات مفصل به کار می رود.

برای درمان بیماری های مزمن مانند: شانه یخ زده نقش کمکی در مراحل توانبخشی ایفا می کنند.

همچنین یک مدل از این ارتز ها بنام ارتز سارمینتو در فیکس کردن استخوان بازو پس از شکستگی نقش درمانی بسزایی دارد.

ارتز های ستون فقرات so,lso, tlso, ctlso

برای اصلاح ساختار ستون فقرات و محدود کردن حرکت، اصلاح ناهنجاری، کاهش بارگذاری محوری یا بهبود عملکرد یک بخش خاص نخاعی، روی بدن کاربرد دارد.

انواع مختلفی دارند، نسبت به ارتفاعی از ستون مهره ها را که در بر می گیرند، به نام های مختلفی شناخته می شود:

۱. ارتز های ساکرال:

نقش حمایتی کوچکی در ناحیه پایین کمر دارند که به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند.

۲. ارتز های لومبو ساکلرال:

به طور فشرده ای در درمان و کاهش درد های مزمن ناحیه کمری بکار برده می شوند.

۳. ارتز های توراکو لومبوساکرال:

این ارتز ها علاوه بر حمایت از ناحیه کمری می توانند در ناحیه سینه ای ستون فقرات هم نقش درمانی اعم از افزایش ثبات و یا تغییر راستا ایفا کنند.

۴. ارتز های سرویکو توراکو لومبوساکرال:

در حال حاضر تنها ارتزی است که تمام نواحی ستون فقرات از گردن تا ساکروم را در بر می گیرد.

۵. ارتز میلواکی:

به منظور اصلاح انحرافات جانبی ستون فقرات (اسکولیوز) طراحی و ساخته می شود.

ارتز بازو آرنج

انواع ارتزهای اندام فوقانی می باشد که برای بازیابی یا بهبود ویژگی های عملکردی و ساختاری اسکلتی- عضلانی و عصبی استفاده می شوند. 

 مشکلات اسکلتی – عضلانی شامل مشکلات ناشی از ضربه، ورزش و آسیب های ناشی از کار است که به دو دسته تقسیم می شوند:

۱) ارتوزهای استاتیک :

همانطور که از اصطلاح آن پیداست، این دستگاه ها اجازه حرکت نمی دهند.

آنها از شکستگی ها، شرایط التهابی تاندون هاT بافت نرم و آسیب های عصبی پشتیبانی محکمی را انجام می دهند.

۲) ارتزهای داینامیک (پویا) / عملکردی:

این وسایل اجازه حرکت به اندام را می دهند، که میزان اثر بخشی آنها به میزان دامنه حرکتی مورد نیاز به مرحله ی توانبخشی بستگی دارد.

این نوع از ارتزهای اندام فوقانی، در درجه اول برای کمک به تقویت عضلات ضعیف استفاده می شوند.

یکی دیگر از دیگر خواص این ارتزها امکان کاهش اسپاسم عضلات به وسیله استفاده از مفاصل مدرج آرنج می باشد.

ارتز مج دست یا دست

ابتدا از انگشتان شروع می شود که از مج دست گذر می کند تا انتهای ساعد خم می شود.

این ارتزها در زمان فلج اعصاب دست ، برای تأمین قدرت عضلانی از دست رفته پس از اعمال جراحی رها سازی تاندون ها استفاده می شود.

 در شکستگی های مچ، این ارتز می تواند به جای گج و آتل سا فیبر گلاس به کار رود.

از مزیت های آن شکستگی قابلیت پوشیدن، در آوردن و امکان شستشوی آن ها خواهد بود که بدین ترتیب راحتی بیشتر و بهداشت بهتری را برای بیمار فراهم می کنند.

ارتز انگشتان

برای صاف شدن و جلو گیری از بد شکلی و افزایش عملکرد برای تراز کردن مفصل های انگشتان آسیب دیده به کار می رود. 

ارتزها نیز به دو دسته تقسیم می شود:

1. استاتیک
2.  داینامیک

 درمانگران نسبت به تشخیص خود از انواع مختلف آن ها استفاده می کنند.

به عنوان مثال: ارتزهای استاتیک برای بی حرکتی مفاصل انگشتی در طول دوره ی حاد بیماری استفاده می شود

و ارتز های داینامیک به منظور شروع توانبخشی پس از بهبود اولیه بکار می روند.

ارتز مفصل ران

گاهی اوقات پس از تعویض مفصل ران به منظور جلوگیری از حرکات خم شدن مفصل ران، صاف شدن و چرخش داخلی که می تواند باعث دررفتن مفصل پروتزی شود،

از ارتز مفصل ران استفاده می شود.

در نوزادان مبتلا به دیسپلازی رشد مفصل ران (DDH)، که باعث بی ثباتی مفصل ران می شود.

برای قرار دادن مفصل ران در پوزیشن مناسب از ارتز پاولیک هارنس استفاده می شود؛ تا رشد استخوان مورد نظر به سمت درون حفره مفصل ران را تشویق کرده و از دررفتگی های مکرر جلوگیری کند.

از ارتزهای مفصل ران برای درمان کودکان مبتلا به بیماری لگ-کالو-پرتس نیز استفاده می شود.

ارتز های زانو

نی کیج (KNEE CAGE) یکی از انواع ارتزهای زانو است برای تقویت زانو استفاده می شود.

این بریس در اطراف زانو پوشیده شده و با کاهش فشار از قسمت مفصل زانو که تحت تأثیر بیماری هایی مانند:

آرتروز قرار دارد، مفصل را در کم خطر ترین حالت و باکمترین فشار حفظ می کند.

آنها همچنین می توانند از زانو پشتیبانی کنند و ثبات لازم برای انجام فعالیتهای روزمره را فراهم کنند.

این ارتز ها همچنین در ورزشکاران هم به منظور جلوگیری از ایجاد آسیب و هم به منظور توانبخشی در آسیب دیدگی ها، مخصوصا آسیب دیدگی رباط های صلیبی به کار می رود.

ارتز مچ پا

ارتوزهای مچ پا به دو دسته کلی (AFO) و حمایت کننده های مچ تقسیم بندی می شوند.

در واقع به انواع وسایل محافظ خارجی که می توانند در ناحیه مچ پا برای جلوگیری از آسیب دیدگی در یک فعالیت ورزشی پرخطر، محافظت از آسیب قبلی مانند:

پیچ خوردگی پا کمک به بیماران مبتلا به مفصل مزمن استفاده شوند اطلاق می شوند.

AFO غالباً توسط بیمارانی که قادر به دورسی فلکشن ( خم کردن مچ رو به بالا) مچ پا در حین راه رفتن نیستند.

 معمولا افراد دارای ام اس، سکته مغزی و یا افرادی که به هر دلیلی عصب پرونئالشان ناکارآمد است، استفاده می شود؛

تا از این طریق بتواند از کشیده شدن انگشتان بر روی زمین و نیاز به حرکات اضافی و حتی زمین خوردن و افتادن فرد جلوگیری کند.

ارتز پا

ارتز پا، برای جلوگیری و درمان تغییر شکل پا و همچنین برای کاهش درد نواحی تحت فشار قرار گرفته ی کف پا بکار می رود.

این هدف برای حمایت از پا با اعمال فشار بر روی مناطق مناسب وزن گیری برای تشویق راه رفتن مناسب طراحی شده است.

این ارتزها ممکن است از طیف گسترده ای از مواد مانند پلاستیک های محکم یا مواد نیمه سخت مانند کرپ، ورقه یا کامپوزیت یا فوم های با چگالی مختلف ساخته شوند.

طول آنها می تواند کامل یا سه چهارم طول کف پا باشد.

در کل طیف وسیعی از این گونه ارتزها تحت عنوان کفی های طبی شناخته می شوند.

کفش های دیابتی و کفش های سفارشی

 اهمیت کفش مناسب را برای بیماران دیابتی را علم پزشکی تشخیص داده و پوشیدن آن برای بیماران دیابتی که از عوارض خاصی در پا رنج می برند مهم و ضروری است.

عوارض استفاده نکردن از این کفش ها شامل نوروپاتی، پینه، گردش خون ضعیف و سابقه زخم و در نهایت قطع عضو است.